تکنولوژی i-TOPCon نسل جدید پنل خورشیدی با راندمان بالا در ایران و جهان 1404
در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵ میلادی)، تکنولوژی i-TOPCon به یکی از پرکاربردترین و پیشرفتهترین فناوریهای تولید پنل خورشیدی TOPCon در جهان تبدیل شده است.
این فناوری که ابتدا توسط مؤسسه Fraunhofer آلمان معرفی شد و سپس توسط غولهایی مانند Trina Solar به تولید انبوه رسید، با ساختار تماس غیرفعال اکسید تونل (Tunnel Oxide Passivated Contact) موفق شده راندمان تبدیل انرژی را به بیش از ۲۵.۵ درصد در تولید صنعتی برساند.
این مقاله به بررسی جامع تکنولوژی i-TOPCon، نحوه عملکرد، مزایا، کاربردها در ایران و جهان و آخرین پیشرفتهای شرکت Trina Solar میپردازد.
تکنولوژی i-TOPCon چیست و چگونه کار میکند؟
تکنولوژی i-TOPCon بر پایه یک لایه بسیار نازک اکسید سیلیکون (معمولاً ۱.۲ تا ۱.۸ نانومتر) بنا شده که بین سیلیکون کریستالی نوع n و لایه پلیسیلیکون آلاییده قرار میگیرد. این لایه اکسید دو نقش کلیدی ایفا میکند:
۱. اجازه عبور انتخابی الکترونها از طریق اثر کوانتومی تونلینگ ۲. جلوگیری از بازترکیب حاملهای بار در سطح تماس (Passivation)
در عمل، وقتی نور خورشید به صفحه خورشیدی i-TOPCon میتابد، جفت الکترون-حفره تولید میشود. الکترونها از طریق لایه اکسید تونل کرده و به جمعکنندههای فلزی میرسند، در حالی که حفرهها به سمت مخالف هدایت میشوند.
این جداسازی بسیار کارآمد باعث میشود تلفات سطحی به شدت کاهش یابد و راندمان بهطور قابل توجهی افزایش پیدا کند.
شرکت Trina Solar در سری Vertex N i-TOPCon خود از این فناوری به همراه تکنیکهای پیشرفته مانند:
- Multi-Busbar (MBB) با ۲۱۰ میلیمتر ویفر
- Non-Destructive Cutting (NDC)
- High-Density Encapsulation
استفاده کرده و موفق شده پنل خورشیدی TOPCon با توان خروجی بیش از ۷۲۰ وات و راندمان ماژول ۲۳.۵ درصد در تولید انبوه عرضه کند.
مزایای کلیدی تکنولوژی i-TOPCon
۱. راندمان بسیار بالا Trina Solar در سال ۲۰۲۵ رکورد جهانی راندمان ماژول ۲۴.۲ درصد را با تکنولوژی i-TOPCon ثبت کرد.
۲. ضریب دمایی عالی ضریب دما در پنل خورشیدی TOPCon حدود -۰.۳۰%/°C است که در مناطق گرم ایران (مانند خوزستان، سیستان و بلوچستان) عملکرد بهتری نسبت به PERC ارائه میدهد.
۳. عملکرد عالی در نور کم و Bifaciality بالا نرخ دوطرفه بودن (Bifaciality) در صفحه خورشیدی i-TOPCon تا ۸۵ درصد میرسد که در نیروگاه خورشیدی روی زمینهای بازتابنده (مانند کویر) تا ۲۵ درصد انرژی اضافی تولید میکند.
۴. تضعیف بسیار پایین LID کمتر از ۱ درصد در سال اول و LeTID تقریباً صفر.
۵. سازگاری بالا با تولید انبوه Trina Solar اعلام کرده که تا پایان ۲۰۲۵ بیش از ۹۰ گیگاوات ظرفیت تولید پنل خورشیدی TOPCon خواهد داشت.
کاربردهای تکنولوژی i-TOPCon در ایران و جهان
در جهان
- بیش از ۶۰ درصد پنلهای جدید نصبشده در اروپا و آمریکا در سال ۲۰۲۵ از تکنولوژی i-TOPCon استفاده میکنند.
- بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان (Midong در چین با ۵ گیگاوات) کاملاً با پنل خورشیدی TOPCon شرکت Trina Solar ساخته شده است.
- در پروژههای شناور (Floating PV) در تایلند و ویتنام، صفحه خورشیدی i-TOPCon به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و بازدهی بیشتر انتخاب اصلی است.
در ایران
با توجه به متوسط تابش خورشیدی بالای ۵.۵ کیلوواتساعت بر مترمربع در روز و دمای بالا در اکثر مناطق، تکنولوژی i-TOPCon مزایای ویژهای دارد:
- در نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ مگاواتی کرمان (۱۴۰۳) از پنل خورشیدی TOPCon تراینا سولار استفاده شد و خروجی واقعی ۱۸ درصد بالاتر از پیشبینی PERC بود.
- در مناطق گرمسیری جنوب کشور، کاهش تولید ناشی از گرما در صفحه خورشیدی i-TOPCon تا ۳۰ درصد کمتر از پنلهای معمولی است.
- در طرحهای روستایی وزارت نیرو، پنل خورشیدی TOPCon ۵۵۰-۶۰۰ واتی تراینا به دلیل وزن کمتر و نصب آسانتر، جایگزین PERC شده است.
آخرین پیشرفتهای Trina Solar در تکنولوژی i-TOPCon (سال ۱۴۰۴)
- سری Vertex N Pro+: توان ۷۳۰ وات، راندمان ۲۳.۶ درصد، گارانتی خطی ۳۰ ساله با تضعیف سالانه ۰.۴ درصد
- i-TOPCon نوع ۶۶ سلولی: مخصوص پشتبامهای مسکونی ایران با توان ۴۶۰-۴۷۰ وات
- ترکیب با فناوری ۰BB (Zero Busbar) که مقاومت داخلی را کاهش داده و راندمان را ۰.۵ درصد افزایش میدهد
- توسعه صفحه خورشیدی i-TOPCon تماممشکی برای پروژههای زیباییشناختی (ویلاها و ساختمانهای لوکس)
سوالات متداول (FAQ) درباره تکنولوژی i-TOPCon
۱. تکنولوژی i-TOPCon چیست؟
تکنولوژی i-TOPCon یک ساختار پیشرفته سلول خورشیدی است که با لایه اکسید تونل و تماس غیرفعال، تلفات را کاهش داده و راندمان را افزایش میدهد.
۲. تفاوت پنل خورشیدی TOPCon با PERC چیست؟
پنل خورشیدی TOPCon معمولاً ۲ تا ۴ درصد راندمان بیشتر، ضریب دمایی بهتر و عملکرد عالیتر در گرما و نور کم دارد.
۳. آیا تکنولوژی i-TOPCon در ایران موجود است؟
بله، شرکتهای معتبر از جمله نمایندگیهای Trina Solar در ایران، پنل خورشیدی TOPCon را با گارانتی ۱۵ ساله محصول و ۳۰ ساله عملکرد تأمین میکنند.
۴. هزینه پنل خورشیدی TOPCon چقدر است؟
در سال ۱۴۰۴، قیمت هر وات پنل خورشیدی TOPCon تراینا حدود ۱۰-۱۵ درصد بالاتر از PERC است، اما بازگشت سرمایه سریعتر (۳-۴ سال) به دلیل تولید انرژی بیشتر دارد.
۵. عمر مفید صفحه خورشیدی i-TOPCon چقدر است؟
بیش از ۳۰ سال با حفظ بیش از ۸۷.۴ درصد توان اولیه (گارانتی Trina Solar).
۶. آیا تکنولوژی i-TOPCon برای مناطق گرم ایران مناسب است؟
بله، به دلیل ضریب دمایی بهتر و مقاومت بالا در برابر PID و LeTID، در مناطق گرمسیری عملکرد بهتری دارد.
۷. بزرگترین تولیدکننده پنل خورشیدی TOPCon کیست؟
Trina Solar با بیش از ۹۰ گیگاوات ظرفیت تولید تا پایان ۲۰۲۵، بزرگترین تولیدکننده پنل خورشیدی TOPCon در جهان است.
۸. آیا تکنولوژی i-TOPCon آینده صنعت خورشیدی است؟
طبق گزارش ITRPV 2025، تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۷۰ درصد بازار جهانی به تکنولوژی i-TOPCon و نسلهای بعدی آن تعلق خواهد داشت.
نتیجهگیری: چرا تکنولوژی i-TOPCon آینده انرژی خورشیدی است؟
تکنولوژی i-TOPCon با ترکیبی از راندمان بالا، عملکرد عالی در شرایط واقعی (بهویژه در ایران با آبوهوای گرم و تابش شدید)، دوام طولانی و کاهش هزینههای تولید در سالهای اخیر، به استاندارد طلایی صنعت خورشیدی تبدیل شده است.
شرکت Trina Solar بهعنوان پیشتاز این فناوری، با ارائه محصولات متنوع از ۴۶۰ وات مسکونی تا ۷۳۰ وات نیروگاهی، نیازهای مختلف بازار ایران و جهان را پوشش میدهد.
اگر قصد راهاندازی نیروگاه خورشیدی خانگی، تجاری یا صنعتی دارید، تکنولوژی i-TOPCon به دلیل تولید انرژی بیشتر در همان مساحت، بازگشت سرمایه سریعتر و طول عمر بالاتر، گزینهای هوشمندانه و آیندهنگرانه است.
برای مشاوره رایگان و دریافت آخرین کاتالوگ پنل خورشیدی TOPCon تراینا سولار، با کارشناسان شرکت رهآورد آرا نیرو تماس بگیرید.
تکنولوژی i-TOPCon نه تنها یک فناوری، بلکه تضمین آیندهای پاک و اقتصادی با انرژی خورشیدی است. همین امروز اقدام کنید!
