تکنولوژی bifacial نسل جدید پنل خورشیدی دو طرفه برای حداکثر بهرهوری 1404
تکنولوژی bifacial نسل جدید پنلهای خورشیدی دو طرفه
در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵ میلادی)، تکنولوژی bifacial به یکی از مهمترین و پرکاربردترین نوآوریهای صنعت انرژی خورشیدی تبدیل شده است.
تکنولوژی bifacial یا پنل خورشیدی دوطرفه، با توانایی جذب نور از هر دو سمت جلو و پشت، تولید انرژی را تا ۳۰ درصد افزایش میدهد و بهویژه در نیروگاه خورشیدیهای بزرگ و پشتبامهای مسکونی، بازگشت سرمایه را بهطور چشمگیری تسریع میکند.
شرکت Trina Solar بهعنوان یکی از پیشگامان جهانی این فناوری، با سریهای Vertex و Duomax، بهترین نمونههای پنل خورشیدی bifacial را به بازار ایران و جهان عرضه کرده است.
تکنولوژی bifacial چیست و چگونه کار میکند؟
تکنولوژی bifacial به پنلهایی گفته میشود که سلولهای خورشیدی آنها از هر دو سمت (جلو و پشت) نور را جذب کرده و به برق تبدیل میکنند. در پنلهای معمولی (Monofacial)، پشت پنل با لایهای مات و غیرفعال پوشانده میشود، اما در پنل خورشیدی دو طرفه:
- پشت پنل شفاف یا نیمهشفاف (شیشه) است.
- سلولها معمولاً از نوع N-type (مانند TOPCon یا HJT) هستند که در پشت نیز حساسیت بالایی به نور دارند.
- نور بازتابشده از زمین، پشتبام سفید، برف یا آب (Albedo) توسط سمت پشتی جذب میشود.
تریناسولار در سری Vertex S+ و Vertex N bifacial از شیشه-شیشه (Double Glass) با ضخامت ۲+۲ میلیمتر استفاده کرده که هم شفافیت بالا دارد و هم مقاومت مکانیکی فوقالعادهای ارائه میدهد.
عوامل مؤثر بر عملکرد تکنولوژی bifacial
- ضریب بازتاب زمین (Albedo)
- برف: تا ۹۰%
- شن سفید/کویر روشن: ۳۰–۴۰%
- پشتبام سفید: ۵۰–۷۰%
- چمن: ۲۰–۲۵%
- آسفالت: کمتر از ۱۰%
- ارتفاع نصب پنل هرچه پنل بالاتر نصب شود، نور بیشتری به پشت آن میرسد (حداقل ۸۰–۱۰۰ سانتیمتر توصیه میشود).
- زاویه شیب زاویه ۲۵–۳۵ درجه بهترین عملکرد را برای پنل خورشیدی bifacial ایجاد میکند.
- فاصله ردیفها در نیروگاه خورشیدی باید فاصله بین ردیفها حداقل ۱.۵ برابر ارتفاع استراکچر باشد.
مزایای کلیدی تکنولوژی bifacial
| مزیت | توضیحات |
|---|---|
| افزایش تولید انرژی | ۱۰ تا ۳۰ درصد انرژی اضافی بسته به شرایط زمین و نصب |
| ضریب دمایی بهتر | معمولاً با سلول N-type ترکیب شده و در گرما افت کمتری دارد |
| عمر طولانیتر | ساختار شیشه-شیشه Trina Solar تا ۳۰ سال گارانتی خطی دارد |
| مقاومت مکانیکی بالا | تحمل باد ۲۴۰۰ پاسکال و بار برف ۵۴۰۰ پاسکال |
| عملکرد عالی در برف و شن | در زمستانهای برفی و کویرهای ایران بیشترین بهرهوری را دارد |
| بازگشت سرمایه سریعتر | در ایران معمولاً دوره بازگشت سرمایه را ۶ تا ۱۲ ماه کاهش میدهد |
کاربردهای تکنولوژی bifacial در ایران و جهان
در جهان
- بیش از ۷۰ درصد نیروگاه خورشیدی جدید در چین، آمریکا و اروپا در سال ۲۰۲۵ از پنل خورشیدی bifacial استفاده میکنند.
- بزرگترین نیروگاه bifacial جهان (Bison در آمریکا – ۷۵۰ مگاوات) با پنل خورشیدی دو طرفه تراینا سولار ساخته شده است.
- در پروژههای شناور (Floating PV) در آسیای جنوب شرقی، به دلیل بازتاب بالای آب، تا ۴۰ درصد انرژی اضافی تولید میشود.
در ایران (مناطق ایدهآل)
| منطقه | دلیل مناسب بودن bifacial |
|---|---|
| کویر لوت، دشت کویر | بازتاب بالای شن سفید (تا ۴۰%) |
| استانهای مرکزی و یزد | تابش بالا + زمین روشن |
| پشتبامهای سفید رنگ | بازتاب ۶۰–۷۰% از رنگ سفید |
| مناطق برفگیر (البرز، زاگرس) | بازتاب برف تا ۹۰% در زمستان |
مثال واقعی: در نیروگاه خورشیدی ۴۰ مگاواتی اردکان یزد (۱۴۰۳)، استفاده از پنل خورشیدی bifacial تراینا سولار باعث شد تولید واقعی ۲۲ درصد بالاتر از پیشبینی باشد.
آخرین دستاوردهای Trina Solar در تکنولوژی bifacial
- سری Vertex N Bifacial: توان ۷۲۰–۷۳۰ وات، راندمان جلو ۲۳.۵%، راندمان پشت تا ۸۵%
- Vertex S+ Double Glass Bifacial: مخصوص پشتبام، ۴۶۰–۴۷۰ وات، وزن تنها ۲۱ کیلوگرم
- Duomax Bifacial Pro: گارانتی ۳۰ ساله خطی با تضعیف سالانه ۰.۴۵%
- Bifaciality Factor 85%+: بالاترین نرخ در صنعت (یعنی ۸۵% توان سمت جلو در پشت نیز تولید میشود)
نکات اجرایی مهم برای حداکثر بهرهوری از تکنولوژی bifacial در ایران
- استفاده از استراکچر با ارتفاع حداقل ۹۰ سانتیمتر
- رنگآمیزی زمین زیر پنل با رنگ سفید یا استفاده از ژئوتکستایل سفید در کویر
- نصب روی پشتبامهای سفید یا فلزی روشن
- انتخاب اینورترهایی که جریان اضافی پشت پنل را پشتیبانی کنند (مانند Huawei یا Growatt)
- تمیزکاری منظم پشت پنل در مناطق گردوغباری
سوالات متداول (FAQ) درباره تکنولوژی bifacial
۱. تکنولوژی bifacial چیست؟
تکنولوژی bifacial یعنی پنل خورشیدی که از هر دو سمت نور را جذب و به برق تبدیل میکند.
۲. پنل خورشیدی دو طرفه چقدر انرژی بیشتری تولید میکند؟
در ایران معمولاً ۱۰ تا ۳۰ درصد بسته به نوع زمین، ارتفاع نصب و رنگ سطح زیرین.
۳. آیا پنل خورشیدی bifacial گرانتر است؟
بله، حدود ۱۰–۱۵ درصد گرانتر از تکطرفه، اما به دلیل تولید بیشتر، بازگشت سرمایه سریعتر است.
۴. بهترین برند پنل خورشیدی bifacial در ایران کدام است؟
تریناسولار با سری Vertex و Duomax، پرفروشترین و معتبرترین برند پنل خورشیدی دو طرفه در ایران است.
۵. آیا در پشتبام خانه هم میتوان از تکنولوژی bifacial استفاده کرد؟
بله، بهویژه اگر پشتبام سفید یا فلزی روشن باشد، تا ۲۰ درصد انرژی اضافی تولید میکند.
۶. در مناطق گردوغباری ایران عملکرد bifacial چگونه است؟
اگر پشت پنل به طور دورهای تمیز شود، همچنان ۱۵–۲۵ درصد انرژی اضافی تولید میکند.
۷. گارانتی پنل خورشیدی bifacial ترینا سولار چقدر است؟
۱۵ سال گارانتی محصول + ۳۰ سال گارانتی عملکرد خطی (حداقل ۸۷.۴% توان پس از ۳۰ سال).
۸. آیا در زمستانهای برفی هم bifacial مفید است؟
بله، در مناطق برفگیر ایران بازتاب برف میتواند تا ۵۰ درصد انرژی اضافی در زمستان ایجاد کند.
نتیجهگیری جامع: چرا تکنولوژی bifacial آینده قطعی انرژی خورشیدی در ایران و جهان است؟
تکنولوژی bifacial دیگر صرفاً یک نوآوری فنی نیست؛ یک تغییر پارادایم واقعی در صنعت انرژی خورشیدی به شمار میرود. این فناوری با حذف محدودیت «فقط یک سمت پنل»، مفهوم بهرهوری از هر مترمربع فضای نصبشده را کاملاً بازتعریف کرده است.
در شرایطی که هزینه زمین، هزینه سازه و هزینه مجوزها روزبهروز افزایش مییابد، پنل خورشیدی دو طرفه به سرمایهگذاران این امکان را میدهد که بدون نیاز به فضای اضافی و بدون هزینه سازهای جدید، تا ۳۰ درصد انرژی بیشتری تولید کنند — و این دقیقاً همان چیزی است که اقتصاد پروژههای خورشیدی را در ایران و جهان متحول میکند.
در سطح جهانی، گزارشهای معتبر ITRPV 2025 و BloombergNEF پیشبینی میکنند که تا پایان دهه جاری بیش از ۸۵ درصد پنلهای جدید تولیدشده در جهان از نوع bifacial خواهند بود.
شرکت Trina Solar بهعنوان بزرگترین تولیدکننده پنل خورشیدی جهان، با بیش از ۱۱۰ گیگاوات ظرفیت تولید پنل خورشیدی bifacial تا پایان سال ۲۰۲۵، نه تنها پیشتاز این روند است، بلکه با نوآوریهای مستمر (مانند Bifaciality Factor بالای ۸۵%، ساختار شیشه-شیشه فوق مقاوم و ترکیب با سلولهای N-type i-TOPCon) استانداردهای جدیدی را برای دوام، بازدهی و بازگشت سرمایه تعیین کرده است.
در ایران، شرایط جغرافیایی و اقلیمی این کشور را به یکی از بهترین بازارهای جهان برای تکنولوژی bifacial تبدیل کرده است:
- بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال
- زمینهای وسیع کویری با ضریب بازتاب (Albedo) بالا (۳۰–۴۰%)
- پشتبامهای سفید رنگ شهری و روستایی
- مناطق برفگیر کوهستانی در زمستان
- تابش مستقیم و پراکنده بسیار بالا
همه این عوامل بالا باعث میشوند پنل خورشیدی دو طرفه در ایران بهطور میانگین ۱۸ تا ۲۸ درصد انرژی اضافی نسبت به پنلهای تکطرفه تولید کند — عددی که در هیچ کشور دیگری به این راحتی قابل دستیابی نیست.
از نظر اقتصادی نیز، با وجود اینکه قیمت اولیه پنل خورشیدی bifacial حدود ۱۰–۱۵ درصد بالاتر است، دوره بازگشت سرمایه در ایران به دلیل تولید انرژی بالاتر و نرخ خرید تضمینی برق خورشیدی، معمولاً ۶ تا ۱۴ ماه کوتاهتر از پنلهای معمولی میشود.
این یعنی در یک پروژه ۱۰۰ کیلوواتی که با پنل معمولی ۵.۵ سال بازگشت سرمایه داشت، با تکنولوژی bifacial تراینا سولار در کمتر از ۴.۵ سال به سوددهی میرسد.
از منظر پایداری و مسئولیت اجتماعی نیز، هر مگاوات **نیروگاه خورشیدی که با پنل خورشیدی دو طرفه ساخته شود، بهطور متوسط سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن دیاکسید کربن کمتری نسبت به پنلهای تکطرفه منتشر میکند — گامی بزرگ در مسیر تعهدات ایران به توافقنامه پاریس و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی.
در نهایت، تکنولوژی bifacial به ما یادآوری میکند که در دنیای انرژی خورشیدی، دیگر نباید حتی یک پرتو نور را هدر داد. چه در مقیاس چند کیلوواتی پشتبام منازل روستایی، چه در مقیاس چند صد مگاواتی کویرهای مرکزی و جنوبی ایران، و چه در بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان، این فناوری ثابت کرده که میتواند بیشترین انرژی را از کمترین فضا و با کمترین هزینه بلندمدت تولید کند.
اگر امروز به فکر سرمایهگذاری در انرژی خورشیدی هستید، انتخاب پنل خورشیدی bifacial تراینا سولار یعنی انتخاب آینده — آیندهای پاکتر، اقتصادیتر و هوشمندانهتر.
برای بهرهمندی از مشاوره تخصصی رایگان، شبیهسازی دقیق تولید انرژی با تکنولوژی bifacial در محل پروژه شما و تأمین مستقیم محصولات Trina Solar با گارانتی ۱۵ ساله محصول + ۳۰ ساله عملکرد، همین امروز با تیم متخصص شرکت رهآورد آرا نیرو در ارتباط باشید.
تکنولوژی bifacial نه فقط یک انتخاب فنی، بلکه یک تصمیم استراتژیک برای حداکثر سودآوری و پایداری بلندمدت است. با نور از هر دو سمت، آینده را دو برابر روشنتر بسازید.
